Meditatie en mindfulness
Meditatie is bedoeld om de geest te kalmeren en jezelf volledig in het "hier en nu" te brengen. Mindfulness meditatie is een bepaalde vorm van meditatie waarover later in dit artikel meer.
De menselijk geest heeft de neiging om erg onrustig te zijn en alle kanten uit te schieten. Via meditatie kun je leren om je geest te concentreren op een enkel punt, zonder verstoord te worden door afleidende gedachten. Als je volledig in het "hier en nu" bent zijn je gedachten helder en kun je met aandacht je leven leiden.
Bij de meeste vormen van meditatatie concentreer je je op een object. Als dat object een kaarsvlam of iets dergelijks is, dan mediteer je met open ogen. Als het object een gebed of een mantra is, dan kun je eventueel ook met gesloten ogen mediteren. Omdat de concentratie en de discipline van binnenuit moet komen, zullen storende invloeden van buitenaf (zoals muziek of een stem die je vertelt wat je moet doen) zoveel mogelijk vermeden moeten worden. Zeker in het begin, als je nog weinig ervaring hebt. Wel kan het zijn dat degene die meditatie les geeft in het begin tijdens de meditatie je een aantal malen eraan moet herinneren dat je afleidende gedachten moet loslaten en dat je geconcentreerd moet blijven in het "hier en nu". Maar daar blijft het in principe bij.
Meditatie kun je niet alleen zittend doen, maar ook bewegend. Bij de zittende meditatie zijn er nog twee verschillende manieren van concentreren:
1. Mindfulness meditatie
Bij de mindfulness meditatie concentreer je je weliswaar op een enkel object, maar blijft je aandacht "open".
Andere gedachten behoeven niet vermeden te worden, maar die laat je zonder oordeel meteen weer wegvloeien.
Hierdoor kun je vanaf het begin de meditatie rustig en ontspannen doen en hoef je jezelf niet
te forceren om je gedachten op een enkel punt te focussen. Na verloop van tijd zul je merken dat het aantal keren dat je
afleidende gedachten hebt steeds minder wordt. De bedoeling is natuurlijk wel dat je uiteindelijk geen afleidende
gedachten meer hebt.
Een goede manier om te beginnen met mindfulness meditatie is je te concentreren
op je ademhaling en langzaam te tellen (bijvoorbeeld van 1 tot 100). Als er een
gedachte in je opkomt laat je die gewoon weer wegvloeien en je begint weer
opnieuw met tellen bij 1. In het begin kom je met tellen misschien nog niet eens
boven de 10 uit, maar als je dit iedere dag een tijdje doet zul je merken dat je
steeds verder komt.
2. Geconcentreerde meditatie
Dit is de meditatie die bij de meeste godsdiensten wordt beoefend. Dit wordt dan ook wel contemplatie genoemd.
Hierbij concentreer je je op iets specifieks, bijvoorbeeld op een voortdurend herhaald gebed of een mantra.
Afleiding wordt zoveel mogelijk vermeden en de gedachten worden steeds opnieuw naar het gebed of de mantra gebracht.
Transcedente Meditatie valt hier ook onder, want hierbij wordt een mantra
gebruikt om je op te concentreren.
Bewegende meditatie
Bewegende vormen van meditatie zijn bijvoorbeeld Qi-Gong en Yoga (hoewel dat bij veel Qi-Gong en Yoga docenten enigszins onderbelicht blijft). Traditioneel concentreert de Qi-Gong beoefenaar zich op de qi (=chi) of de levensenergie die door het lichaam circuleert. Bij Yoga hangt het van de vorm af waarop je je concentreert. Bij Hatha Yoga bijvoorbeeld concentreer je je op de spirituele energie ("Kundalini") die door chakra's omhoog stijgt.Visualisatie
Hoewel visualisatie ook wel "geleide-meditatie" wordt genoemd, zijn de technieken die bij visualisatie worden gebruikt geheel anders dan die van meditatie. Maar het doel is dan ook anders. Het doel van visualisatie is niet om de geest tot rust te brengen, maar om te reizen in de geest en dat is dus eigenlijk het tegenovergestelde. Bij meditatie is het doel om je meer in het "hier en nu" te brengen. Bij visualisatie verlaat je het (onrustige en onveilige!) "hier en nu" juist om je intuitie een kans te geven om zich te ontwikkelen. Visualisatie doe je altijd zittend of liggend (dus niet bewegend) en altijd met gesloten ogen. Tijdens de visualisatie wordt een "verhaal" verteld, dat je zoveel mogelijk in beelden probeert te volgen. Zachte rustgevende muziek en natuurgeluiden (zoals fluitende vogels, een ruisende zee of een kabbelend beekje) kunnen ook een onderdeel zijn van de visualisatie. Ook daarin verschilt visualisatie dus duidelijk van meditatie.Er zijn heel erg veel verschillende "verhalen" (visualisaties), maar twee bekende zijn:
1. "aarden"; hierbij moet je jezelf bijvoorbeeld voorstellen dat er wortels uit je voeten de aarde ingroeien of dat je een kabel vanuit je stuitje de aarde in laat zakken tot aan het middelpunt van de aarde.
2. "de veilige plek"; hierbij moet je jezelf voorstellen dat je door een prachtig landschap loopt en dat je vervolgens bij een rustige plek aankomt waar je jezelf helemaal veilig voelt.